MUŞ (İHA) – Muş‘ta zabıta ile Ticaret İl Müdürlüğü ekipleri tarafından stokçulara ve zincir marketlerdeki etiket fiyatlarına karşı yürütülen denetimler devam ediyor. Marketlerde rafları inceleyen ekipler, kasa ve etiket fiyatlarını da karşılaştırarak fiyat uyuşmazlığına fırsat vermiyor.
RAFTA OLMAYAN YAĞLAR DEPODAN ÇIKTI
Denetim sırasında Zabıta Müdürü Mehmet Göçmen, meşhur bir zincir marketin raflarında 5 litrelik yağ olmadığını görünce market yetkililerine yağ bulunup bulunmadığını sordu. Çalışanın stokta yağ olmadığını belirtmesi üzerine market yetkilisiyle birlikte depoda inceleme yapıldı. Depoda denetim yapan zabıta ekibi, 5 litrelik yağlar tespit etti. Ekiplerin saptama ettiği yağlarla ilgili market hakkında hukuki operasyon yapıldı.
DENETİMLER DEVAM EDECEK
Öte yandan, bir takım ürünlerde fiyat belirtmeyen marketlere de zabıt tutulurken, ekiplerin şehir halkı genelinde stokçuluk yapanlara aleyhinde denetimlerinin devam edeceği belirtildi.
#Aybar kar fırtınasına karşı alınan önlemleri yeterli buluyor musunuz? #AybarKarFırtınası | #kargeldi | #karyağıyor | #kartatili
— Haberler (@Haberler) March 11, 2022 İhlas Haber Ajansı / Ekonomi
İçişleri Bakanlığı‘nın talimatıyla illerde Ticaret İl Müdürlükleri ve belediye zabıta ekiplerinin marketlerde stokçuluğu alıkoymak adına yürüttüğü denetimlere Sinop Valisi Erol Karaömeroğlu, Belediye Başkanı Uzlaşma Ayhan ve Ticaret İl Müdürü Yavuz Selim Aykan da katıldı. Bazı zincir marketlerin de arasında bulunduğu marketlerin yağ raflarını ve depoları inceleyen Vali Karaömeroğlu, depoda mahsul beklememesi konusunda uyarılarda bulundu, stokçuluk yapana acımayacaklarını dile getirdi.
“HER ŞEY RAFTA OLACAK”
Sinop Valisi Erol Karaömeroğlu, lokal bir market sahibiyle girdiği diyalogda, “Her şey rafta olacak, depoda olmayacak” ifadelerini kullandı. Market sahibi ise, “O konuda sıkıntı yok Sayın Valim; depoda da var, raflarda da var” dediğinde Vali Karaömeroğlu, “Sizde abes kalmadı, biliyorum” dedi.
“BU KONUDA ACIMAMIZ DEĞIL”
Gerisinde zincir marketleri denetleyici Vali Karaömeroğlu, mağaza sorumlusuyla konuştu. Depolarının Kastamonu’da olduğunu söyleyen çalışana “Oradan gelmiyor, neden gelmiyor? Var da mı gelmiyor” diye sordu. Çalışan ise, “Bizim bilgimiz yok, stoklara şey olduğu için gelmiyor, erişemedikleri için gelmiyor. Bizim elimizde yok şu lahza” dedi. Mağazanın deposunu bakmak isteyen Vali, üstteki kattaki depoyu inceledi. Malzeme kamyonunun sabah geldiğini söyleyen çalışana, “Yeni geldi gördüm de, bunları raflara diziyorsun” dediği sırada Ticaret İl Müdürü Yavuz Selim Aykan, her yerde denetleyeceklerini belirlemek için “Biz öğleden sonra geliyoruz Sayın Valim” dedi.
Vali Karaömeroğlu, Ticaret İl Müdürü Aykan’a, “Öğleden sonra gel, bunlar rafta değilse hemen operasyon yaparız. Hayatınızı yaşanmaz yaparız, ona kadar yani. Bu konuda acımamız değil yani. Bu konuda hoşgörümüz de değil. Bunlara hemen iki saat sonradan bakacağız” ifadelerini kullandı.
STOKÇULUK YAPILIRSA CEZA KESİLECEĞİNİ SÖYLEDİ
Devamında market sorumlusuna 5 litrelik yağın niçin olmadığını soran Vali Karaömeroğlu’na, market sorumlusu, “acilen daha yeni geldi sevkiyatım, şu anda aldım” dedi. Vali Karaömeroğlu, “Hemen indir, öğleden sonra geleceğiz. Burada yahut…” diyerek raflarda olmaması durumunda ceza yazılacağını ima etti. Sorumluluk Sahibi, “İki saat içinde bitiyor” dedikten sonradan Karaömeroğlu, “Olsun sen dizeceksin, depoda olmayacak” diyerek depoyu da analiz etmek istedi. Depoda gelen ürünlerin asansörde tutulduğunu gören vali, “Anında raflara dizeceksin, oldu mu?” diye konuştu.
“CİDDİ ŞEKİLDE UYARIYORUZ”
Denetimler sonunda konuşan Vali Karaömeroğlu, “İlimizde bir can sıkıntısı gözükmüyor. Marketçilerimizi fahiş fiyat ve stokçuluk konusunda ciddi bir şekilde uyarıyoruz. Stokçuluk yapana, yanına varılmaz pahada fiyat uygulayana bir şımartma göstermeyeceğiz, zorunlu cezayı uygulayacağız. Vatandaşımıza adaletsizlik eden hiç kimseye fırsat vermeyeceğiz. Bilhassa zincir marketlerin depoları ilimizde olmadığı için, depoları yakın büyük şehirlerde olduğu için bakamıyoruz, sadece kendi dükkanlarının ufak depolarını yoklama edebiliyoruz. Burada kayda değer olan depolarda bu tür beklemeleri engellemek. Oralarda bekletip de fiyatın yükselmesine sebep olmamak. Biz mevcut ilimizdeki onların ufak depolarını denetledik” diye konuştu.
Son dönemde Türkiye’de gelişen enflasyon oranı ve fahiş fiyatlar vatandaşın belini bükerken çıkan Rusya-Ukrayna savaşı da piyasaların dengesini ayrıntılarıyla bozdu. Son olarak tedarikçi ülke olan Rusya’dan savaş yüzünde gemilerin gelmemesiyle ayçiçek yağında tedarik zinciri bozuldu. Dolayısıyla marketlerdeki ürünlerde de zam beklentisi oluşurken vatandaşlar zamsız fiyattan yağ alabilmek için kuyruğa girdi.
“SİYASİ FATURASI AĞIR OLUR”
Bu gelişmelerden sonra sosyal medya hesabından paylaşım yapan AK Parti MKYK üyesi Şamil Tayyar, vatandaşların marketleri boykot etmesinin bir çare olmadığını vurguladı. Partisine kritik bir uyarıda da bulunan Şamil Tayyar, “Zincir marketlerle ilgili bu kaçıncı fahiş fiyat, stok tartışması? Vatandaşın ne kusuru var? Neyi, niye boykot etsin? Önce biz üzerimize düşeni yapalım daha sonra vatandaştan destek isteyelim. Bunca rezilliğe karşın daimi çözüm üretemiyorsak, bunun siyasi faturası ağır olur.” ifadelerini kullandı.
#Ukrayna – #Rusya savaşı bittiğinde #akaryakıt fiyatları düşer mi?
— Haberler (@Haberler) March 7, 2022
Şamil Tayyar, AK Parti, Market, Zam, Ekonomi, Haberler
Yağ sebebiyle 3 milyara yakın cinayet bölge marketlerde görüş değişmedi. Önce yağ stokları raftan eksiltildi, sosyal medyada vatandaşa korku salındı, arkasında da fiyatlar uçuruldu. 5 litrelik yağı 300 TL’ye bile satan var.
VATANDAŞ KASALARDA KAVGAYA TUTUŞTU
Birlikte fiyat belirledikleri için Rekabet Kurumu’ndan 3 milyara yakın canice bölge büyük zincir marketler, bu kere de ‘savaş’ bahanesiyle yağları raftan indirdi, zam yaparak yerine koydu. Vatandaşlar da ‘yokluk ve zam’ paylaşımlarıyla etkilendi. Marketlere koşanlar hem fiyatı yüksek yağ aldı hem kasalarda tartışma etti.
EMNİYET’TEN SOSYAL MEDYA PAYLAŞIMLARINA İNCELEME
Emniyet, 45 sosyal medya kullanıcısı için inceleme başlattı. Önce yağ stokları bitecek denilerek, sosyal medya paylaşımlarıyla vatandaşa dehşet salındı, arkasından da etiketler bir günde 2-3 defa değiştirildi.
108 LİRALIK YAĞ AYNI GÜN 128 LİRAYA ÇIKARILDI
Önceki gün bir zincir markette 108 lira olan 5 litrelik ayçiçek yağı benzer gün 128 liraya çıkarıldı. Dün ise aynı mahsul raflardan çekilirken bazı marketlerde ise ürünle birlikte, yeni zam için etiketler de en ince ayrıntısına kadar kaldırıldı.
RAFTAN KALDIRIP DEPOYA İSTİFLEDİLER
Ayçiçek yağında gelişen fiyatlar nedeniyle stokçu marketler de yapılan baskınlarla deşifre oldu. Birçok ilde hemen olan baskınlar yapan zabıta ekipleri, depolarda stoklanmış ürünlerle karşılaştı. Marketlere para cezası yazıldı. Diyarbakır Bağlar’da kontrol yapan Belediye Başkanı Hüseyin Beyoğlu stoklanan bütün ürünlere el konulduğunu kaydetti. Beyoğlu “Stokçuluk ve fırsatçılık keza suçtur keza de gayri ahlakidir” dedi.
FİYAT KARMAŞASI
Bir diğer market de 54 liraya sattığı 2 litrelik yağa 79 lira etiket koydu. Marketlerin 5 litrelik yağda dünkü fiyat aralığı 128-180 TL oldu. Hatta yerel bir zincir market 5 litrelik gündöndü yağını 264 liraya sattı. Aynı fiyat artışı e-ticaret platformlarında da yaşandı. Bir e-ticaret platformunda satış yapan bir market 298 liradan indirim yaparak 268.20 lira fiyat yazdı.
KASADA FARKLI FİYAT
Zincir marketler satışlara adet sınırlaması getirdi, internet sitelerinde de ‘stokta’ yok ibaresiyle satışı durdurdu. Yaşanan fiyat artışı sosyal medyada da gündem oldu. Bir marketin 5 litrelik yağın 130 liralık raf fiyatına kasada 200 lira fiyat biçmesi bir vatandaşın paylaştığı video görüntülerine de yansıdı. Vatandaşlar binlerce paylaşım yaptı.
#Ukrayna – #Rusya savaşı bittiğinde #akaryakıt fiyatları düşer mi?
Ukrayna’yı işgal eden Rusya’ya karşı ülkeler yaptırımlarını arka arkaya açıklarken, bu şart savaş halinde olan iki ülkeden de çiğ madde ithal eden yağ sektöründe fiyat artışına sebep oldu. Marketlerde 5 litrelik yağ fiyatları 350 liraya çıkarken, 18 litrelik 1 teneke yağ fiyatı ise 964 lirayı buldu.
Öte yanlamasına fiyatlara daha da zam geleceği düşüncesiyle marketlere akın eden vatandaşlar, büyük aşırılık ve kuyruklar oluşturdu. O anlar bir takım müşteriler kadar cep telefonuyla kaydedildi. Bazı marketlerde yağ satışı 1 adet ile sınırlandırıldı.
SOSYAL MEDYANIN GÜNDEMİNDE YAĞ FİYATLARI VAR
Yağ fiyatlarındaki büyüme sosyal medyada da gündem oldu. #Yağfiyatları ve #5litre etiketleri gün her tarafında Twitter gündeminde yer alırken, vatandaşlar konuyla ilgili düşüncelerini de dile getirdiler.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırısının ardındaki her iki ülkeden de ham madde ithal eden yağ sektöründe, ürünleri taşıyacak gemiler Türkiye’ye gelemedi. Bu da sektörde endişeye niçin oldu. Vatandaşlar ise beklenen zam öncesi ihtiyaçlarını karşılamak istedi. Fakat marketlerde uzun kuyruklar oluştu.
ZAM OYUNU İFŞA OLDU
Sosyal medyada paylaşılan bir görüntü ise marketlerin zam oyununu ifşa etti. Bir zincir markete alışveriş yapmaya dışarı giden yurttaş, 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatını 130 lira görünce olmak istedi. Fakat vatandaş kasaya gidene değin ayçiçek yağı zamlandı.
130 LİRALIK YAĞ KASADA 200 LİRA OLDU
Kasada ayçiçek yağının fiyatının 200 lira olduğunu öğrenen yurttaş isyan etti. daha sonra olayı kameraya çeken vatandaş, kasiyere 130 liradan geçmesi gerektiğini söyledi. Fakat bu özlem kabul olmayınca yurttaş, bakanlığa şikayette bulunacağını söyledi. sonradan market görevlileri vatandaştan kamerasını kapatmasını can atarak güvenlik görevlilerini çağırdı. Yurttaş ise polis çağıracağını açıklama etti. Bu durum karşı vatandaşlardan bazıları bu duruma ayaklanma etti.
Ticaret Bakanlığı, Fiyat Etiketi Yönetmeliği’nde değişikliğe giderek, indirimli satışlarda ve fiyat etiketlerinde uygulanacak kriterleri düzenlemişti. Bugünden itibaren yürürlüğe girecek düzenleme kapsamında, etiket ve listelerde yer alan hususların Türkçe yazılması zorunlu olacak.
DEPOZİTO BEDELİ ETİKETLERDE YER ALACAK
Ambalajlı malın satış fiyatından ayrı olarak ambalajın teslimine ve iadesine ilişkin depozito bedeli varsa laf konusu bedelin tutarı da etiket ve listelerde bulunacak. Perakende olarak satışa arz edilen mallara konulması zorunlu etiketler, malın niteliğine, satışa sunulduğu yerin büyüklüğüne, ticari yöntem ve adetlere tarafından malın veya ambalajının yahut kaplarının üstüne, benzer nitelikteki mülk gruplarının veya raflarının üzerine konulmak, dikilmek, zımbalanmak, yapıştırılmak, bunlara herhangi bir bağla tutturulmak veya asılmak suretiyle kullanılacak.
30 GÜN İÇİNDE KULLANILAN MINIMUM FİYAT ESAS ALINACAK
İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetin indirimden önceki satmak fiyatının tespitinde, tenzilatın uygulandığı tarihten önceki 30 gün içinde kullanılan asgari fiyat başlica alınacak. Meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara ilişkin etiketlerde indirim miktarı veya oranı hesaplanırken kesilmiş fiyattan bir önceki fiyat esas alınacak. Bu hususlara ilişkin ispat külfeti satıcı ya da sağlayıcıya ait olacak.
Vatandaşları sahte indirimlerden korumak nedeniyle fiyat etiketi ve kesik satış kriterleri baştan belirlenerek, Ticaret Bakanlığı kadar hazırlanan “Fiyat Etiketi Yönetmeliği’nde Değiştirme Yapılmasına Dair Yönetmelik, 18 Şubat’ta Resmi Gazete’de Resmi Gazete’de yayımlanmıştı.
Karar ile indirimli malın önceki fiyatının tespitinde son 30 gündeki asgari fiyat baz alınacak. Mevcutta yiyecek fiyatlarındaki indirim hesaplamasında kesik fiyattan bir önceki fiyat baz alınıyordu. Yönetmelikte yapılan değişiklikle yeni dilekçe 1 Mart’tan (yarın) itibaren başlayacak.
ETİKETLER TÜRKÇE YAZILACAK
Vatandaşları sahte indirimlerden korumak için atılan adımın içeriğinde birçok başlık yer alıyor. Buna tarafından indirimli ürünlerin etiketinde indirimden önceki fiyat ve indirilmiş fiyat birlikte gösterilecek. Etiket ve listelerde yer alan hususların Türkçe yazılması gerekli olacak. Ambalajın teslimine ve iadesine ilişkin depozito bedeli varsa, bu bedelin tutarı da etiket ve listelerde bulunacak.
Perakende satılan ürünlerin etiketi; malın ya da ambalajının üstüne ya da bulunduğu rafa görünür şekilde konulacak. Meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara ilişkin etiketlerde indirim miktarı ya da oranı hesaplanırken, indirimli fiyattan bir önceki fiyat başlıca alınacak. Bu hususlara ilişkin kanıt külfeti satıcı ya da sağlayıcıya ait olacak.
Son dönemde artan gıda fiyatlarıyla ilgili yurttaş rahatsızlığını dile getirirken bazı zincir marketlerin hileli fiyat belirlemesiyle de karşılaştı. Bu kapsamda Rekabet Kurumu, 23 zincir marketle ilgili soruşturma başlattı.
İHLALİN OLUP OLMADIĞI TESPİT EDİLECEK
Rekabet Kurumu’nun internet sitesinde yayımlanan duyuruya tarafından, yiyecek ticareti ile iştigal eden zincir marketlerin su ile yaş meyve ve sebzelerin perakende satmak fiyatlarını belirlerken ilgili kanunu ihlal edip etmediklerinin tespitine yönelik yürütülen soruşturmada sözlü savunma aşamasına gelindi. Söz konusu görüşme, 22 Mart’ta saat 10.30’da çevirim içi yapılacak.
BAŞVURULAR 15 MART’A KADAR
Toplantıya laf elde etmek üzere katılmak isteyen şikayetçi ve üçüncü şahısların, görüşme konusuyla ilgili menfaat ilişkilerini ortaya koyan veri ve belgeleri taşıyan dilekçeyle 15 Mart’a değin Rekabet Kurumu’na başvurmaları gerekiyor.
AA / Enes Duran – Ekonomi
Rekabet Kurulu, 22 Mart, Market, su, Ekonomi, Haberler
Tarladan 2 liraya çıkan salatalık, iki komisyoncu ve bir tüccarın elinden geçtikten daha sonra markete 16-18 liraya giriyor. Market kendi kârını üzerine koyarak kilosunu 25-30 liradan satışa çıkarıyor. Üretici ise “Biz dosdoğru markete ürünü satamıyoruz. Büyük bir rant var ve bu zinciri kırdırmazlar. Fiyatlar hallerde belirleniyor. Market de kârını koyunca fiyat bu oluyor” diyor.
Örneğin Antalya’daki üreticiden kilosu 2-3 TL’ye çıkan salatalık, 2 komisyoncu ve bir tüccardan geçtikten daha sonra İstanbul’daki markete 18-20 liraya giriyor. Market de kârını üstüne koyduğunda rakam 30 lirayı buluyor. Antalya’ya kadar ulaşımda ayrıcalıklı bulunan Bursa’nın salatalık ve domatesi de İstanbul’da 30 liraya satılıyor. Doğrudan tarladan alım yapan bir takım büyük marketler ise ürünü ucuza satmak yerine piyasada oluşan şişmiş fiyatlardan tezgâha koyuyor. Pazarcılar da ürünü hâlden aldığına tarafından yok, marketle kıyas yaparak fiyatlandırıyor.
“HAL YASASI ÇIKMALI”
İstanbul Ziraat Odası Başkanı Ömer Demir, konuyla ilgili Türkiye Gazetesi’ne yaptığı açıklamada “Hal Yasası çıkmadan meyve-sebze fiyatlarındaki fırsatçılığı önlemek muhtemel yok. Ayrıca marketler hem de hallerde ciddi anlamda oyunlar dönüyor. Alanya’da 2 TL’ye meydana çıkan bir salatalığın 25 liraya markette satılmasının izahı yok. Bunun ne maliyet artışları ne de döviz ile ilgisi var. Ortada açık açık bir soygun var. Deniliyor ancak ‘Gübre, ilaçlama, sulama maliyetleri arttı.’ Bitmiş da, bu çiftçiyi ilgilendiren bir koşul. Zaten maliyet artışları olmasının ardındaki sen çiftçiden 2 TL’ye almışsın. Bunu halciler ya da marketlerin konu etmesi deli saçmalığı. Lakin bakıyorsun, 2 TL’lik salatalık, halde 18 lira, markette 25-30 lira olmuş. Görünen köy kılavuz istemez” dedi.
“BÜYÜK BİR RANT VAR”
Bir üreticinin malını doğrudan doğruya markete satmasının da mümkün olmadığını söyleyen Ömer Demir “Belli lobiler var. Hiçbir üretici, direkt olarak markete ürün satamaz. Antalya hali, İstanbul hali ve market… Bu zinciri bozdurmazlar. Çünkü büyük rant dönüyor. Olağan şartlarda direkt markete satış olsa ve marketler de cüzi miktarda bir kâr payı ile satsa 2 TL’lik salatalığı yurttaş 8 liraya alabilir” dedi.
Marketlere kesilen cezaların da caydırıcı olmadığını söyleyen Demir “Marketlere kesilen cezayı o market tekrar vatandaşa ödetiyor. Resmi Olarak kâğıt aşağı gider gösteriyorlar” ifadesini kullandı.
Marketlerin kendi aralarında fiyat belirlediği konusuna da değinen Demir “Bu böylece ayyuka çıktı oysa, marketlere cinayet bile kesildi. Halciler ile marketler de meslek birliği içinde, fiyatlar müşterek belirleniyor. Diyelim domateste bu yıl çok iyi verim alındı. Ürün bol… Dolayısıyla fiyatın düşmesi gerekiyor. Fakat vatandaşa yansımıyor. Üreticiye de yansımıyor. Aradaki kâr market ve haldeki komisyoncular arasında bölüşülüyor. Kısacası verim pozitif ise bundan market ve komisyoncu nemalanıyor” biçiminde konuştu.
SALATALIĞIN ZAM YOLCULUĞU
Antalyalı imalatçı tarladan salatalığı 2 liraya halde komisyoncuya teslim ediyor.
Antalya halinden İstanbul’a gidene değin kilogram başı maliyetler
