Polonya’nın ücret-fiyat spirali çok az durma belirtisi gösteriyor

Przemysław Gacek işe alım işini kurduğunda, Varşova’nın ana ofisinin dışında işsizlik yardımları için oluşan devasa kuyrukları izliyordu. Yirmi yıl sonra, işsizlik yüzde 20’den yüzde 3’e düştü ve Polonyalı işçiler maaş artışı talep etmek için onun ofisinde sıraya giriyor.

Polonya’nın en büyük çevrimiçi gizli iş platformunu yöneten Grupa Pracuj’un CEO’su Gacek, “Daha fazla Polonyalının patronlarını görmeye gittiğini, maaş artışı istediğini görüyoruz ve almazlarsa etrafa bakmaya başlıyorlar” dedi. reklamlar.

Polonya, işçilerin pazarlık gücündeki salgın sonrası artışın en uç örnekleri arasında yer alıyor. ABD’de çalışanlar, başka yerlerde daha iyi teklifler almak için rekor sayıda işten ayrıldı. Birleşik Krallık’ta işverenler geçim maliyeti ikramiyesi veriyor. Avro bölgesinde, sendikalarla daha yavaş yanan müzakerelerin, ödemelerde gecikmeye yol açması muhtemel.

Ancak para politikası yapıcıları için bu işgücü piyasası gücü, küresel gıda ve enerji fiyatlarındaki artışın ardından yükselen enflasyonu kontrol etme çabalarını karmaşıklaştırıyor. İşçiler artan yaşam maliyetlerine karşılık gelecek ücret artışları talep ederse ve işverenleri yükselen ücret faturalarını yansıtmak için fiyatları yükseltmeye yönlendirirse, fiyat baskılarının -şimdi on yıllardır en yüksek seviyesinde- yerleşeceğinden endişe ediyorlar.

Varşova’da, böyle bir ücret-fiyat sarmalının korkuları şimdiden gerçek oldu. Tüm sektörlerdeki şirketler işe almakta zorlanırken, ortalama ücretler Mayıs’a kadar yılda yüzde 13,5 arttı ve neredeyse çeyrek asırdaki en yüksek seviye olan yüzde 15,6’lık dörtnala giden enflasyon oranına denk geldi. Merkez bankası karşılık olarak oranları hızla yükseltiyor ve Perşembe günü gösterge referans oranını 50 baz puan artırarak yüzde 6,5’e yükseltti – sonbaharda neredeyse sıfırdan. Merkez bankası, enflasyonun 2023’e kadar çift haneli kalmasını bekliyor.

ING ekonomisti Rafal Benecki, “durdurulması zor olabilecek kalıcı ve kendi kendini güçlendiren fiyat artışı riskini” işaret etti.

Etkileşimli bir grafiğin anlık görüntüsünü görüyorsunuz. Bunun nedeni büyük olasılıkla çevrimdışı veya tarayıcınızda JavaScript’in devre dışı bırakılmasıdır.

Capital Economics danışmanlığında ekonomist olan Liam Peach, orta ve doğu Avrupa’daki ülkelerin şiddetli bir şekilde ücret-fiyat sarmalı riskine maruz kaldığına inanıyor. Pandemiden önce bile, güçlü ekonomik büyüme ve çalışma çağındaki nüfusta uzun süredir devam eden düşüş, işsizliği ultra düşük seviyelere çekmişti. Peach, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti’nin benzer baskılarla karşı karşıya olduğunu, ancak Polonya’nın işgücü piyasasının artık “kendi liginde” olduğunu söyledi.

Tüketici harcamaları güçlü kalmaya devam ederken, şirketler müşterilerini daha yüksek maliyetlerle boğma konusunda serbestliğe sahip.

Polonyalı bir yazılım şirketi olan Softylabs, son zamanlarda maaşları yüzde 20 artırdı – önceki yılların iki katı – ve balon maaş faturasının maliyetinin yarısından fazlasını müşterilere aktarıyor. Softylabs CEO’su Rafal Kijonka, “Maaş beklentilerinin gerçekten çok hızlı arttığını görüyorum” dedi. “Daha yüksek bir maaş talebini kabul etmezsek, ne yazık ki bir yazılımcı başka bir şirkete gidecek.”

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ikiz şokları ve parasal sıkılaştırma, önümüzdeki çeyreklerde ekonomik büyümeyi yok edecek gibi görünüyor. Perşembe günü merkez bankası ekonominin yakında resesyona gireceğini öngördü.

Yine de ekonomistler, işgücü piyasasının canlı kalmasını bekliyor.

Polonya İK Forumu direktörü Agnieszka Zielińska, “Enerji fiyatlarının üretime ve faiz oranlarının konut piyasasına çarpmasına rağmen göstergeler soğumadı” dedi. Ekonomik belirsizliğin, şirketleri otomasyona yatırım yapma konusunda daha az istekli hale getirdiğini de sözlerine ekledi.

Morgan Stanley ayrıca, Polonya ekonomisinin teknik bir resesyona girmesi durumunda “işgücü piyasası ve işsizlik üzerinde minimum etki” öngörüyor.

Personel için rekabet, pandemi sırasında talebin arttığı teknolojide en şiddetli olmuştur. Brexit başlangıçta Polonyalıları İngiltere’yi terk etmeye zorlayarak şirketlere yardımcı olurken, salgın BT çalışanlarının yalnızca evde kalmalarını değil, aynı zamanda Almanya ve İsveç gibi doğu Avrupa komşularından daha fazla ödeme yapan ülkelerdeki şirketler için doğrudan çalışmasını da sağladı.

İşe alım ajansı GI Group’un Polonya operasyonlarını yöneten Manuel Segador Arrebola’ya göre, bazı BT rollerinin maaşları yüzde 40’tan fazla arttı. Personel sıkıntısı, bazen tek bir işi doldurmak için “800 kişiye yaklaşacağımız” anlamına gelebilir.

Mavi yakalı sektörlerde işverenler sadece ücretleri artırmakla kalmıyor, aynı zamanda fazla mesai ve geçici sözleşmelerden kalıcı sözleşmelere geçiş teklif ediyor. Bazıları ayrıca işçilerden emeklilik yaşının ötesinde kalmalarını istiyor.

Rusya’nın Şubat ayındaki kapsamlı saldırısı Ukraynalıları kitlesel olarak göçe zorladığı için, Polonyalı işverenler Ukraynalı mültecileri işe almaya çalıştı. Polonya Ekonomi Enstitüsü müdür yardımcısı Andrzej Kubisiak, 1,1 milyon kayıtlı mültecinin, yaklaşık 600.000’inin çalışma yaşında olduğunu ve 200.000’inin iş bulduğunu tahmin ediyor.

İşe alım ajansları, Ukraynalı kadınlara yardım etmek için şirketlerle birlikte çalışıyor – iş tekliflerini konut ve yerinde çocuk bakımı ile eşleştirmenin yanı sıra bazı kadınları forklift kullanma konusunda eğitiyor. Ancak Kubisiak’a göre pek çoğu, yakında eve dönebileceklerini umarak temizlik, çocuk bakımı veya ağırlama işlerinde gayri resmi olarak çalışmayı tercih ediyor.

Bu arada, Ukraynalı erkekleri işe almaya alışkın olan imalat, nakliye ve inşaat sektörlerindeki işverenler, sağlık ve güvenlik kuralları ve üretim hatlarının fiziksel talepleri nedeniyle aynı işleri kadınlara sunmanın zor olduğunu söylüyor. Gacek, “Tarihsel olarak, Polonyalılar batıya gitti ve doğudan insanları aldı” dedi. Ama şimdi ne Ukrayna’dan ne de Belarus ve Rusya’dan (insan) arzı var.”